ตีความ บทกวี “บันทึกลับกระบือหนุ่ม” ในกวีนิพนธ์แห่งชีวิต “ใบไม้ที่หายไป” โดย จิระนันท์ พิตรปรีชา

 

บทนี้เป็นบทที่กล่าวถึงฝูงควายฝูงหนึ่งที่ถูกกักขังอยู่ในคอกแคบๆ ที่แสนอนาถา อาหารที่ให้พวกควายกินล้วนแต่เป็นเศษซากเน่าๆ ซึ่งคนที่เป็นคนคอยดูแลควายนั้นมักจะพูดจาดูถูกและเหยียดหยามว่าควายนั้นโง่ สั่งให้ทำอะไรก็ทำ หลอกใช้ยังไงก็รู้ไม่เท่าทันคน

ซึ่งคนนั้นมักจะใช่แรงงานควายอยู่เป็นประจำ โดยที่ตัวเองอยู่บนหลังของควาย ใส่สายสนตะพายเพื่อใช้ควายไถนา หากควายตัวไหนไม่ทำตามคำสั่ง ควายตัวนั้นย่อมถูกทำโทษ และเมื่อไหร่ที่ควายคิดจะสู้นั้นหมายถึงการจบชีวิตของควายด้วยปืนในมือเขานั่นเอง

ซึ่งในช่วงหลังของกวีบทนี้ได้มีการแทนความคิดของควาย วันหนึ่งมีควายตัวหนึ่งเบื่อชีวิต และไม่อยากจะทำงานไถนาอีกแล้ว จึงปลดแอกตัวเองให้หลุดพ้นจากเรื่องราวเหล่านี้ด้วยการสู่กับคน แน่นอนว่าคนใช้ปืนจบชีวิตควายทันที และก่อนที่ควายจะถูกยิง ควายได้คิดว่า ทางนี้มันคือทางเดียวจริงๆ ใช่ไหม ที่ตนจะหลุดพ้นจากเรื่องราวเหล่านี้ได้ 

ในมุมมองของฉันที่อ่านบทกวีบทนี้จบ ฉันกลับมีคำถามขึ้นมาให้หัวว่า สรุปแล้ว คนหรือควายใครกันแน่ที่โง่กว่ากัน ควายรู้ว่าตัวเองต้องทำอย่างไรจึงจะหลุดพ้นจากความลำบาก จากการทำงานที่เหนือย และไม่อยากจะทำตามคำสั่งอีกต่อไป จึงเลือกที่จะจบชีวิตของตนเองด้วยการต่อต้านคนเพื่อให้ถูกฆ่าตาย แต่คนนี่สิ ต้องใช้ชีวิตแบบนี้ไปนานเท่าไหร่ ถึงจะหลุดพ้นจากการทำงานเหล่านี้ 

ที่สำคัญการดูถูกคนอื่น การมองว่าคนอื่นต่ำต้อยและโง่เง่านั้น ฉันกลับรู้สึกว่ามันไม่ค่อยจะโอเคสักเท่าไหร่ เพราะการที่ด่าคนอื่น แต่ตัวเองยังต้องพึ่งคนที่ตัวเองด่าอยู่วันยังค่ำ แบบนี้เรียกว่าอะไร ลองคิดดูว่าหากคนฆ่าควายจนหมดแล้วจะเอาอะไรไว้ใช้งาน หากควายป่วย หรือล้มตายกันเอง ใครล่ะที่จะต้องเสียเงินไปซื้อควายใหม่ ใครกันที่จะเสียหาย แน่นอนว่าก็คนเองทั้งนั้น 

แต่การที่ควายเลือกที่จะถูกฆ่าตาย ควายได้รับอิสระไปเต็มๆ ไม่ต้องทำงาน ไม่ต้องใช้ชีวิตยากลำบาก ไม่ต้องทนให้โดนด่า ที่สำคัญควายได้เลือกชีวิตของตัวเองแล้ว แล้วคนล่ะเลือกอะไรให้ตัวเองได้บ้างหรือยัง

ตีความ บทกวี “สุสานทราย” ในกวีนิพนธ์แห่งชีวิต “ใบไม้ที่หายไป” โดย จิระนันท์ พิตรปรีชา

บทกวีบทนี้ทำให้เห็นถึงบรรยากาศของทะเลทรายอันแห้งแล้งที่มีแสงอาทิตย์สาดส่องจนแทบจะหมดแรงในการเดินต่อไป คนทุกคนที่เดินในเส้นทางแห่งนี้ต่างหวังจะเดินทางไปให้ถึงจุดหมายดั่งที่ตั้งใจไว้ 

โดยไม่รู้ว่าเราจะหลอมละลายไปกับทะเลทรายแห่งนี้ก่อนหรือไม่ แต่เพราะมีความหวังจึงทำให้เลือกที่จะก้าวเดินต่อไป และแน่นอนว่าชีวิตมักเล่นตลก เมื่อคนเราเหนื่อยถึงขีดสุด และใกล้ที่จะสิ้นหวัง เรามักจะสร้างภาพที่เราอยากเห็นที่สุดขึ้นมา ณ ตอนนั้น และภาพที่ปรากฎขึ้นให้เห็นในบทกวีนี้ก็คือ ภาพของทุ่งหญ้าและธารน้ำใส ที่สามารถทำให้เรามีชีวิตรอดต่อไปได้

เมื่อเห็นดังนั้นเราจึงออกวิ่งสุดแรงเพื่อให้ไปถึงแหล่งน้ำตรงนั้นเร็วที่สุด แต่เมื่อวิ่งเร็วเท่าไหร่ แรงแค่ไหนก็ไม่อาจไปได้ถึงที่แห่งนั้นสักที มีแต่เราที่หมดแรงลงอย่างเรื่อยๆ และหมดแรงตายอยู่ในที่แห่งนี้ในที่สุด 

ทั้งหมดนี้จึงสะท้อนให้เห็นถึงการที่คนเราขาดสติ ขาดความยั้งคิดชั่งใจ หากเรามีสติมากกว่า ไม่หลงไปกับภาพมายาที่สร้างขึ้น และอยู่กับความเป็นจริง เราอาจจะไม่มาจบชีวิตลงอยู่ที่ท่ามกลางทะเลทรายแห่งนี้ก็เป็นได้ 

แน่นอนว่าในชีวิตจริงเราอาจไม่ได้มาเดินอยู่ในทะเลทรายแบบนี้ แต่หลายคนก็หลงผิดเดินไปในเส้นทางผิดๆ เมื่อชีวิตอยู่ในช่วงที่ตกต่ำ เช่นพวกสิ่งอบายมุข หรือสิ่งที่ผิดกฎหมาย เพราะคิดว่าสิ่งนั้นจะทำให้มีชีวิตรอดต่อไปในวันพรุุ่งนี้ได้ แต่เมื่อได้เข้ามาในโลกแห่งนั้นจริงๆ ทุกอย่างไม่ได้สวยหรู และดีอย่างที่คิด ชีวิตแทบไม่ต่างอะไรกับการตายทั้งเป็น หรือใครที่คิดจะออกจากงานเหล่านี้ หรือหยุดทำเมื่อไหร่ ทุกคนล้วนแต่ต้องจบชีวิตลงอยู่ ณ ที่แห่งนี้เสมอ

ตีความ บทกวี “ดอกไม้จะบาน” ในกวีนิพนธ์แห่งชีวิต “ใบไม้ที่หายไป” โดย จิระนันท์ พิตรปรีชา

 

กวีบทนี้ในตอนต้นได้กล่าวถึงดอกไม้ที่กำลังจะเบ่งบาน แต่เมื่ออ่านมาอีกบรรทัดเราจะรู้ว่าบทความนี้ไม่ได้พูดดอกไม้ที่กำลังผลิบานอยู่จริงๆ แต่เป็นการพูดถึงความกล้าหาญที่บริสุทธิ์ใจ จึงทำให้ทุกอย่างค่อยๆ ผลิบานเหมือนดอกไม้  

ซึ่งบทกวีบทนี้ได้มีการพูดถึงเหล่านักศึกษาที่มีความมุ่งมั่นตั้งใจที่จะนำความรู้ที่ได้เรียนมาใช้ต่อกร ต่อสู้กับเหล่าคนที่คิดจะเอาเปรียบประชาชนตาดำๆ ที่ไม่มีความรู้ 

จึงแสดงให้เห็นถึงจิตใจที่บริสุทธิ์ของกลุ่มหนุ่มสาวที่ต้องการทำเพื่อผลประโยชน์ของเหล่าประชาชนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรมในเรื่องต่างๆ  ทำให้ผู้เขียนได้มองย้อนกลับไปถึงเหตุการณ์ที่เคยเกิดขึ้นเมื่อช่วงปีพ.ศ. 2516 ที่เหล่านักศึกษาได้ทำการประติวัตร เพื่อไม่ให้ประชาชนถูกเอารัดเอาเปรียบ ต้องการเรียกร้องประชาธิปไตย แม้ว่าจะต้องเจอกับอะไร ต้องแลกกับอะไรทุกคนพร้อมอุทิตตนเพื่อสิ่งนี้

แน่นอนว่าเหตุการณ์ครั้งนั้นทุกคนต่างทำด้วยจิตใจที่บริสุทธิ์ มีจิตศรัทธา มีแนวทาง และเป้าหมายเดียวกัน ทุกคนต่างเชื่อมั่นว่าเราจะได้รับความเป็นธรรมกลับมาในการต่อสู้ครั้งนี้ แม้ความสำเร็จอาจไม่ได้สำเร็จภายในตอนนี้ แต่ทุกคนยังคงเชื่อมั่นว่า ความตั้งใจที่แน่วแน่ของพวกเขาในครั้งนี้ จะทำให้มันสำเร็จได้ในสักวัน และเมื่อไหร่ที่มันสำเร็จสิ่งเหล่านี้จะส่งผลดีกับเหล่าคนไทยในทั่วทุกพื้นที่ได้อย่างยั่งยืน

ตีความ บทกวี “จุดหมาย” ในกวีนิพนธ์แห่งชีวิต “ใบไม้ที่หายไป” โดย จิระนันท์ พิตรปรีชา

 

              บทกวีบทนี้ได้แสดงให้เห็นในเรื่องของความคิดสำหรับวัยล้าท้าฝันหรือก็คือ ความคิดที่อาจจะเกิดขึ้นในช่วงของวัยการเป็นนักศึกษาที่คิดอยากจะทำให้โลกนี้มีความยุติธรรมมากยิ่งขึ้น ต้องการที่จะทำให้เรื่องของชนชั้นที่เป็นอยู่นั้นได้หายไป ต้องการที่จะเปลี่ยนสิ่งต่าง ๆ ในโลกให้มีความยุติธรรมมากที่สุด ทุกสิ่งเหล่านี้ได้เกิดเป็นความคิดของคนรุ่นใหม่ที่รับไม่ได้กับโลกใบเก่าที่มีความเหลื่อมล้ำมากจนเกิน แต่การที่จะทำสิ่งเหล่านี้ให้ประสบความสำเร็จก็ไม่ใช่เรื่องที่ง่ายและดูเหมือนว่าเป็นเรื่องยากมาก ๆ อีกด้วย

              ในความคิดของผู้ที่อยากจะเปลี่ยนแปลงทุกอย่างแน่นอนว่ามันเป็นสิ่งที่ดี แต่สิ่งเหล่านี้กลับไม่ใช่ความคิดที่ดีของใครหลายคน เพราะไม่ว่าจะเรื่องของผลประโยชน์ต่าง ๆ การที่มีคนคิดที่จะดึงความยุติธรรมออกมากลับกลายเป็นว่าสังคมเกิดความรังเกลียดคนเหล่านี้ เพราะมีความคิดที่แปลกแยก ทุกสิ่งที่ตั้งใจเอาไว้เมื่อตอนที่อยู่มหาลัยจึงเหมือนเป็นการมีศักดิ์ศรีและความทะนงตนที่สูงมาก ๆ แต่เมื่อได้เข้าสู่โลกแห่งความจริงสิ่งเหล่านี้จึงเหมือนกลายเป็นแค่ความฝันในช่วงวัยนั้น การที่จะมีคนที่กล้าที่จะเปลี่ยนสิ่งเหล่านี้และยึดมั่นจริง ๆ กลับเหลือน้อยอยู่เต็มที

              หากคนที่มีความคิดในเรื่องที่อยากจะทำการเปลี่ยนแปลงโลกบางคนอาจจะมองว่ามันเป็นเพียงแค่ความฝันอย่างหนึ่งที่เคยเกิดขึ้นและดับไป แต่จะมีสักกี่คนที่ยังยึดมั่นในสิ่งเหล่านี้และต้องการที่จะทำให้เกิดความสำเร็จได้จริง ๆ แน่นอนว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องที่ยาก แต่หากไม่ได้อยากให้เป็นเพียงแค่ฝันต้องผนึกอีกหลายกำลังที่มีความคิดไปในทางเดียวกัน ถึงแม้ไม่รู้ว่าข้างหน้าจะต้องเจอกับอะไรก็ตาม แต่หากคุณได้ยึดมั่นในสิ่งเหล่านี้การเผชิญหน้ากับมันสักตั้งก็เป็นอีกสิ่งหนึ่งในการเรียนรู้ที่น่าสนใจอยู่ไม่น้อย

ตีความ บทกวี “และแล้วก็เลือนไป” ในกวีนิพนธ์แห่งชีวิต “ใบไม้ที่หายไป” โดย จิระนันท์ พิตรปรีชา

 

บทนี้จะเป็นการกล่าวถึงคนที่กำลังจะก้าวเข้าสู่มหาวิทยาลัย ซึ่งเป็นโลกใบใหม่ของใครหลายคนที่อยู่ในช่วงวัยแห่งการเรียนรู้ และเป็นอีกหนึ่งช่วงวัยที่หลายคนไปไม่ถึงฝันที่วางไว้ เพราะหลงไปกับโลกมายาเหล่านี้เสียก่อน การที่คนเราจะประสบความสำเร็จได้นั้นไม่ใช่เรื่องยาก แต่อยู่ที่เราเลือกชีวิตและเส้นทางการเดินอย่างไร และทุกเส้นทางการเดินนั้นเต็มไปด้วยความรุ่มหลง ไม่ว่าจะเป็นในเรื่องของการรักสถาบันที่ห้ามให้ใครมาหยามเด็ดขาด ที่ต้องมีการเสียเลือดเนื้อเพื่อปกป้องในสิ่งเหล่าานี้ หรือการหลงไปกับสิ่งยั่วยุต่าง ๆ ที่ไปในทางที่ไม่ดี หรือจะเป็นในเรื่องของการเรียนที่ต้องได้เกียรตินิยม แต่เมื่อทุกอย่างผ่านไปสิ่งที่เหลือไว้ในโลกใบนั้นก็มีแต่ความว่างเปล่า

เชื่อว่าหลายคนเคยวาดฝันในเรื่องของการเข้ามหาลัยไว้อย่างสวยงาม แต่ในชีวิตจริงนั้นไม่ได้สวยงามอย่างที่คิดและความเชื่อในเรื่องของการได้รับเกียรตินิยมว่าเป็นใบเบิกทางไปสู่อนาคตที่ดีนั้นก็ไม่ใช่เรื่องจริง เพราะชีวิตจริงไม่ได้สวยหรูขนาดนั้น และชีวิตจริงก็ไม่ได้มองว่าการได้รับเกียรตินิยมจะเป็นผู้ประสบความสำเร็จ เพราะชีวิตจริงเต็มไปด้วยความยากหลายอย่างไม่ว่าจะเป็นในเรื่องของการเข้าสังคม หรือจะเป็นในเรื่องของการทำงานที่ไม่ตรงกับที่เคยเรียนมา การทำงานไม่ได้ดูที่ผลการเรียนเพียงอย่างเดียวแต่ยังมีอีกหลายส่วนที่ต้องดู ในทางกลับกันคนที่ได้เกียรตินิยมอาจจะหางานได้ยากกว่าคนที่ไม่มีสิ่งเหล่านี้ก็ได้ เพราะบางคนให้ค่าในสิ่งนี้มากเกินไปจนไม่คิดอยากจะเรียนรู้หรือเปิดรับอะไรใหม่ ๆ ในที่ทำงานและเกิดความเชื่อมั่นในความคิดของตนเองมากจนเกินไป ซึ่งไม่มีบทเรียนบทไหนได้สอนในเรื่องของการทำงานและการใช้ชีวิตในวัยผู้ใหญ่ว่าต้องพบเจอกับอะไรบ้าง 

การเข้าสู่วัยแห่งการทำงานทุกอย่างจะเปลี่ยนไปทั้งสิ้นและไม่ได้มีความโชคดีเหมือนอย่างที่วาดฝันเอาไว้ ในช่วงชีวิตแห่งการจบใหม่เหล่านักศึกษามักจะมีไฟและพร้อมที่จะลุยไปกับทุกอย่าง แต่เมื่อได้เข้าสู่ชีวิตจริงทุกอย่างไม่เป็นไปอย่างที่คิดทำให้เหล่าความฝันที่วาดไว้ได้พังทลายลงและสิ่งที่เหลืออยู่ในตัวของคนเหล่านี้ก็คือ ความอ้างว้างและความว่างเปล่าที่ไม่สามารถเปล่งแสงและเฉิดฉายเหมือนอย่างที่วาดเอาไว้

ตีความ บทกวี “ว่าง” ในกวีนิพนธ์แห่งชีวิต “ใบไม้ที่หายไป” โดย จิระนันท์ พิตรปรีชา

    บทกวีบทนี้ ทำให้ฉันมองสะท้อนออกมาเป็นภาพของคนสูงวัยคนหนึ่ง ที่กำลังนอนมองไปที่ขอบตึกแห่งหนึ่งที่มีคราบตะไคร่ติดอยู่ ทำให้เขาได้มองย้อนกลับไปในวันเก่า ๆ ที่เคยผ่านมาในชีวิตเขา เขาได้ปลงกับชีวิตที่ผ่านมา การเปลี่ยนผ่านตามกาลเวลาตามช่วงวัย สิ่งเก่าผ่านไปสิ่งใหม่เข้ามา สุดท้ายทุกอย่างที่เกิดขึ้นก็กลายเป็นความว่างเปล่า ซึ่งหมายถึงการจากไปด้วยความตายนั่นเอง 
    

    บทกวีนี้ทำให้ฉันรู้สึกว่า ทุกสิ่งทุกอย่างในชีวิตของคนเราทุกคนเกิดมาเพื่อสร้าง สร้างหนี้ สร้างครอบครัว สร้างบ้าน และอะไรอีกมากมายที่เราทำเพื่อความต้องการของตัวเองและสังคม เมื่อเวลาผ่านไป ทุกสิ่งทุกอย่างก็จะกลายเป็นสิ่งเก่า และทุกอย่างก็เกิดการเปลี่ยนแปลง และศูนย์หายไปตามกาลเวลา แม้กระทั้งชีวิตของเรา ทุกอย่างเกิดขึ้นและหายไปตามกาลเวลาเหลือไว้เพียงความทรงจำบางอย่างเท่านั้น