ตีความ บทกวี “บันทึกลับกระบือหนุ่ม” ในกวีนิพนธ์แห่งชีวิต “ใบไม้ที่หายไป” โดย จิระนันท์ พิตรปรีชา

 

บทนี้เป็นบทที่กล่าวถึงฝูงควายฝูงหนึ่งที่ถูกกักขังอยู่ในคอกแคบๆ ที่แสนอนาถา อาหารที่ให้พวกควายกินล้วนแต่เป็นเศษซากเน่าๆ ซึ่งคนที่เป็นคนคอยดูแลควายนั้นมักจะพูดจาดูถูกและเหยียดหยามว่าควายนั้นโง่ สั่งให้ทำอะไรก็ทำ หลอกใช้ยังไงก็รู้ไม่เท่าทันคน

ซึ่งคนนั้นมักจะใช่แรงงานควายอยู่เป็นประจำ โดยที่ตัวเองอยู่บนหลังของควาย ใส่สายสนตะพายเพื่อใช้ควายไถนา หากควายตัวไหนไม่ทำตามคำสั่ง ควายตัวนั้นย่อมถูกทำโทษ และเมื่อไหร่ที่ควายคิดจะสู้นั้นหมายถึงการจบชีวิตของควายด้วยปืนในมือเขานั่นเอง

ซึ่งในช่วงหลังของกวีบทนี้ได้มีการแทนความคิดของควาย วันหนึ่งมีควายตัวหนึ่งเบื่อชีวิต และไม่อยากจะทำงานไถนาอีกแล้ว จึงปลดแอกตัวเองให้หลุดพ้นจากเรื่องราวเหล่านี้ด้วยการสู่กับคน แน่นอนว่าคนใช้ปืนจบชีวิตควายทันที และก่อนที่ควายจะถูกยิง ควายได้คิดว่า ทางนี้มันคือทางเดียวจริงๆ ใช่ไหม ที่ตนจะหลุดพ้นจากเรื่องราวเหล่านี้ได้ 

ในมุมมองของฉันที่อ่านบทกวีบทนี้จบ ฉันกลับมีคำถามขึ้นมาให้หัวว่า สรุปแล้ว คนหรือควายใครกันแน่ที่โง่กว่ากัน ควายรู้ว่าตัวเองต้องทำอย่างไรจึงจะหลุดพ้นจากความลำบาก จากการทำงานที่เหนือย และไม่อยากจะทำตามคำสั่งอีกต่อไป จึงเลือกที่จะจบชีวิตของตนเองด้วยการต่อต้านคนเพื่อให้ถูกฆ่าตาย แต่คนนี่สิ ต้องใช้ชีวิตแบบนี้ไปนานเท่าไหร่ ถึงจะหลุดพ้นจากการทำงานเหล่านี้ 

ที่สำคัญการดูถูกคนอื่น การมองว่าคนอื่นต่ำต้อยและโง่เง่านั้น ฉันกลับรู้สึกว่ามันไม่ค่อยจะโอเคสักเท่าไหร่ เพราะการที่ด่าคนอื่น แต่ตัวเองยังต้องพึ่งคนที่ตัวเองด่าอยู่วันยังค่ำ แบบนี้เรียกว่าอะไร ลองคิดดูว่าหากคนฆ่าควายจนหมดแล้วจะเอาอะไรไว้ใช้งาน หากควายป่วย หรือล้มตายกันเอง ใครล่ะที่จะต้องเสียเงินไปซื้อควายใหม่ ใครกันที่จะเสียหาย แน่นอนว่าก็คนเองทั้งนั้น 

แต่การที่ควายเลือกที่จะถูกฆ่าตาย ควายได้รับอิสระไปเต็มๆ ไม่ต้องทำงาน ไม่ต้องใช้ชีวิตยากลำบาก ไม่ต้องทนให้โดนด่า ที่สำคัญควายได้เลือกชีวิตของตัวเองแล้ว แล้วคนล่ะเลือกอะไรให้ตัวเองได้บ้างหรือยัง

ตีความ บทกวี “สุสานทราย” ในกวีนิพนธ์แห่งชีวิต “ใบไม้ที่หายไป” โดย จิระนันท์ พิตรปรีชา

บทกวีบทนี้ทำให้เห็นถึงบรรยากาศของทะเลทรายอันแห้งแล้งที่มีแสงอาทิตย์สาดส่องจนแทบจะหมดแรงในการเดินต่อไป คนทุกคนที่เดินในเส้นทางแห่งนี้ต่างหวังจะเดินทางไปให้ถึงจุดหมายดั่งที่ตั้งใจไว้ 

โดยไม่รู้ว่าเราจะหลอมละลายไปกับทะเลทรายแห่งนี้ก่อนหรือไม่ แต่เพราะมีความหวังจึงทำให้เลือกที่จะก้าวเดินต่อไป และแน่นอนว่าชีวิตมักเล่นตลก เมื่อคนเราเหนื่อยถึงขีดสุด และใกล้ที่จะสิ้นหวัง เรามักจะสร้างภาพที่เราอยากเห็นที่สุดขึ้นมา ณ ตอนนั้น และภาพที่ปรากฎขึ้นให้เห็นในบทกวีนี้ก็คือ ภาพของทุ่งหญ้าและธารน้ำใส ที่สามารถทำให้เรามีชีวิตรอดต่อไปได้

เมื่อเห็นดังนั้นเราจึงออกวิ่งสุดแรงเพื่อให้ไปถึงแหล่งน้ำตรงนั้นเร็วที่สุด แต่เมื่อวิ่งเร็วเท่าไหร่ แรงแค่ไหนก็ไม่อาจไปได้ถึงที่แห่งนั้นสักที มีแต่เราที่หมดแรงลงอย่างเรื่อยๆ และหมดแรงตายอยู่ในที่แห่งนี้ในที่สุด 

ทั้งหมดนี้จึงสะท้อนให้เห็นถึงการที่คนเราขาดสติ ขาดความยั้งคิดชั่งใจ หากเรามีสติมากกว่า ไม่หลงไปกับภาพมายาที่สร้างขึ้น และอยู่กับความเป็นจริง เราอาจจะไม่มาจบชีวิตลงอยู่ที่ท่ามกลางทะเลทรายแห่งนี้ก็เป็นได้ 

แน่นอนว่าในชีวิตจริงเราอาจไม่ได้มาเดินอยู่ในทะเลทรายแบบนี้ แต่หลายคนก็หลงผิดเดินไปในเส้นทางผิดๆ เมื่อชีวิตอยู่ในช่วงที่ตกต่ำ เช่นพวกสิ่งอบายมุข หรือสิ่งที่ผิดกฎหมาย เพราะคิดว่าสิ่งนั้นจะทำให้มีชีวิตรอดต่อไปในวันพรุุ่งนี้ได้ แต่เมื่อได้เข้ามาในโลกแห่งนั้นจริงๆ ทุกอย่างไม่ได้สวยหรู และดีอย่างที่คิด ชีวิตแทบไม่ต่างอะไรกับการตายทั้งเป็น หรือใครที่คิดจะออกจากงานเหล่านี้ หรือหยุดทำเมื่อไหร่ ทุกคนล้วนแต่ต้องจบชีวิตลงอยู่ ณ ที่แห่งนี้เสมอ

ตีความ บทกวี “ดอกไม้จะบาน” ในกวีนิพนธ์แห่งชีวิต “ใบไม้ที่หายไป” โดย จิระนันท์ พิตรปรีชา

 

กวีบทนี้ในตอนต้นได้กล่าวถึงดอกไม้ที่กำลังจะเบ่งบาน แต่เมื่ออ่านมาอีกบรรทัดเราจะรู้ว่าบทความนี้ไม่ได้พูดดอกไม้ที่กำลังผลิบานอยู่จริงๆ แต่เป็นการพูดถึงความกล้าหาญที่บริสุทธิ์ใจ จึงทำให้ทุกอย่างค่อยๆ ผลิบานเหมือนดอกไม้  

ซึ่งบทกวีบทนี้ได้มีการพูดถึงเหล่านักศึกษาที่มีความมุ่งมั่นตั้งใจที่จะนำความรู้ที่ได้เรียนมาใช้ต่อกร ต่อสู้กับเหล่าคนที่คิดจะเอาเปรียบประชาชนตาดำๆ ที่ไม่มีความรู้ 

จึงแสดงให้เห็นถึงจิตใจที่บริสุทธิ์ของกลุ่มหนุ่มสาวที่ต้องการทำเพื่อผลประโยชน์ของเหล่าประชาชนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรมในเรื่องต่างๆ  ทำให้ผู้เขียนได้มองย้อนกลับไปถึงเหตุการณ์ที่เคยเกิดขึ้นเมื่อช่วงปีพ.ศ. 2516 ที่เหล่านักศึกษาได้ทำการประติวัตร เพื่อไม่ให้ประชาชนถูกเอารัดเอาเปรียบ ต้องการเรียกร้องประชาธิปไตย แม้ว่าจะต้องเจอกับอะไร ต้องแลกกับอะไรทุกคนพร้อมอุทิตตนเพื่อสิ่งนี้

แน่นอนว่าเหตุการณ์ครั้งนั้นทุกคนต่างทำด้วยจิตใจที่บริสุทธิ์ มีจิตศรัทธา มีแนวทาง และเป้าหมายเดียวกัน ทุกคนต่างเชื่อมั่นว่าเราจะได้รับความเป็นธรรมกลับมาในการต่อสู้ครั้งนี้ แม้ความสำเร็จอาจไม่ได้สำเร็จภายในตอนนี้ แต่ทุกคนยังคงเชื่อมั่นว่า ความตั้งใจที่แน่วแน่ของพวกเขาในครั้งนี้ จะทำให้มันสำเร็จได้ในสักวัน และเมื่อไหร่ที่มันสำเร็จสิ่งเหล่านี้จะส่งผลดีกับเหล่าคนไทยในทั่วทุกพื้นที่ได้อย่างยั่งยืน